Praktische tips voor burgerschapsonderwijs

Hoe zorg je er voor dat iedereeen effectief kan bijdragen aan de vorming van wereldburgers?

Het bevorderen van burgerschap is een wettelijke verplichting voor scholen. Ondanks de inzet worstelen veel scholen met de invulling ervan. Deze pagina biedt praktische tips voor scholen om hun visie op burgerschap te ontwikkelen, een plan op te stellen en dit te evalueren, zodat ze effectief kunnen bijdragen aan de vorming van (wereld)burgers.

34.000+ leerlingen werken met materiaal van Creathlon

Waar start je met burgerschapsonderwijs?

Al sinds 2006 is het bevorderen van burgerschap een wettelijk vastgelegde taak van scholen. Maar met de aanscherping op deze wet van augustus 2021 is dit nog actueler geworden. De onderwijsinspectie gaat hierop strenger controleren. Toch laat het burgerschapsonderwijs in Nederland te wensen over.

Niet omdat scholen niet willen, maar omdat ze niet weten hoé. Uit het onderzoek van de Onderwijsinspectie van april 2022 blijkt dat 80% van de scholen belemmeringen ondervindt bij het bevorderen van burgerschapsonderwijs. Echte voorschriften voor wat scholen precies moeten onderwijzen zijn er namelijk niet. Hoewel het met deze wet iets concreter is geworden wat burgerschapsonderwijs inhoudt, is er nog steeds veel ruimte voor interpretatie en uitwerking. Hoe bepaal je dan als school hoe je het burgerschapsonderwijs vormgeeft?‍

Een goed begin: werk je visie op burgerschap uit

Om te beginnen is het belangrijk dat je als school een duidelijke visie hebt op wat (wereld)burgerschap voor jullie inhoudt en hoe je dat terugziet in jullie onderwijs. Wat willen jullie de leerlingen meegeven? Neem de tijd om deze visie uit te werken en vast te leggen, zodat jullie het burgerschapsonderwijs kunnen inrichten op een manier die past bij de school.

Maak een plan om burgerschaponderwijs vorm te geven

Stel samen vast hoe jullie burgerschap op school willen vormgeven. Een aantal vragen die je hierbij kunt beantwoorden:
• Wat doen we al aan burgerschap?
• Hoe zorgen we ervoor dat we het team betrokken krijgen/houden?
• Wordt burgerschap een apart vak?
• Wordt levensbeschouwing er ook in meegenomen?
• Hoeveel tijd willen/kunnen we aan burgerschap besteden?
• Welke middelen zetten we in?

Plan bijvoorbeeld een studiedag, waarop jullie met elkaar kunnen brainstormen over de mogelijkheden om burgerschap goed in het curriculum neer te zetten. Denk samen na over projecten, thema’s en methodes. Vergeet ook niet te bespreken over hoe jullie in de klas het goede voorbeeld geven en hoe jullie elkaar als team feedback geven.

Evalueer en stijl bij
Maak regelmatig tijd vrij voor reflectie en afstemming in het team. Wat gaat er goed en wat kan beter? Door regelmatig samen te evalueren, blijft het onderwerp levend.

Meer weten?

Wil je burgerschapsonderwijs gestructureerd inzetten bij jou op school, maar weet je nog niet helemaal hoe? Wij vertellen je graag meer over ons lesmateriaal en we kunnen je vanuit onze ervaring een eind op weg helpen. Bel ons op 033 303310 of stuur een mail naar info@creathlon.nl.

FAQs

Heb je een vraag?
We hebben de meest gestelde vragen en antwoorden voor je op een rijtje gezet.

Wat is jullie visie op burgerschap?

Burgerschap is de verbindende schakel tussen de projecten van Creathlon. Maar wat is burgerschap nou precies? Wij delen burgerschap op in drie concrete onderdelen:

1. Persoonlijke ontwikkeling
Het begint bij jezelf. Wie ben je? Wat is jouw kern? Het begint met het stellen van vragen. De antwoorden zal je in de loop van je leven blijven aanscherpen én nuanceren.

2. Sociale ontwikkeling
Je zweeft niet als een los atoom door de ruimte. Botsingen met anderen zorgen soms vooronrust, maar ook voor groei. Met anderen deel je vriendschap en liefde. Inzicht in anderen geeft ook meer inzicht in jezelf.

3. Maatschappelijke ontwikkeling
Alleen en in verbinding met anderen ben je onderdeel van een groter geheel, met een eigen plek en daarbij horende verantwoordelijkheden. Het geheel is meer dan de delen, net zoals elk deeltje alleen kan bestaan bij de gratie van het geheel.

Waarom kiezen jullie voor vakintegratie?

Burgerschap beslaat een breed veld dat verbonden is met bestaande vakken en erkende onderwijsactiviteiten, zoals:

maatschappijleer
sociaal-emotionele ontwikkeling
religie/levensbeschouwing
filosofie
mentoraat
maatschappelijke stage

Door samenhang aan te brengen tussen deze verschillende vakken en activiteiten, is het leerproces effectiever.

Welke doelen jullie streven na met de projecten?

Doelen die we voor burgerschap stellen zijn een stip op de horizon, een ideaal om een leven lang aan te werken. Wel is het belangrijk dat jongeren op school de eerste stappen zetten op weg naar deze doelen voor het leven. In ons materiaal houden we rekening met de leerlijnen, kerndoelen en richtlijnen burgerschap. Daarnaast hebben we de doelen voor burgerschap als volgt samengevat:

De leerling

heeft een eigen kijk op het leven ontwikkeld en kan reflecteren op wie hij is, op wat hij belangrijk vindt en op hoe hij zich gedraagt.
kan zelfstandig een mening vormen en die duidelijk maken zonder anderen opzettelijk te kwetsen.
accepteert meningsverschillen en ziet deze als leerzaam.
heeft een open houding tegenover anderen en kan op een positief kritische en respectvolle manier omgaan met culturele en religieuze verschillen.
accepteert diversiteit als vanzelfsprekend en positief.
voelt zich betrokken bij de democratische samenleving en is bereid verantwoordelijkheid te dragen voor zichzelf en anderen.
neemt actief verantwoordelijkheid voor de leefomgeving.

Hoe kan ik materiaal bestellen?

Je kunt het materiaal bestellen via telefoon, e-mail en hetcontactformulier op de site. Alle bestellingen worden geleverd op factuur meteen betalingstermijn van 30 dagen.

Bij Krachtbronnen is het belangrijk dat je bestelt via de Krachtbronnen-website, omdat daar de toegang tot het lesmateriaal aan is gekoppeld.

Is het materiaal digitaal of op papier?

Allebei. We geloven in blended learning, want dan gebruik je de voordelen van beide werelden. Digitaal materiaal geeft je toegang tot foto’s, video en actualiteit. Papier is nodig voor het vastleggen en vasthouden van het leerproces.

Kan ik alvast een kijkje nemen in het lesmateriaal?

Je kunt van al het materiaal een zichtzending bestellen. Een zichtzending is geheel vrijblijvend. Natuurlijk nemen we wel graag even contact op om te horen wat je ervan vindt.