Burgerschap in het mbo

Mbo’ers staan midden in de samenleving, met de kans om niet alleen vakkennis te ontwikkelen, maar ook om een positieve impact te maken. Burgerschap helpt studenten om kritisch te denken, maatschappelijke thema’s te begrijpen en optimaal te kunnen functioneren in de samenleving. Nu burgerschap zal gaan meetellen voor het diploma, is het des te belangrijker om te zien wat deze doelgroep nodig heeft om

Mbo’ers voelen dat ze niet meetellen

In 2024 volgen ruim 507.000 studenten een opleiding op het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Dit is een enorme doelgroep die de samenleving van morgen gaat dragen. Zorgelijk is daarbij het feit dat mbo studenten voelen dat ze niet altijd meetellen in de samenleving. “Mbo-studenten hebben het gevoel dat ze niet gezien of gehoord worden. Dat kan ervoor zorgen dat een grote, belangrijke groep zich niet meer betrokken voelt bij de samenleving, blijkt uit een onderzoek van het RIVM en Amsterdam UMC.”

Ondermaatse kwaliteit burgerschapsonderwijs mbo

Burgerschap is een verplicht vak in elke mbo opleiding. ‘De kwaliteit van het burgerschapsonderwijs in het mbo loopt sterk uiteen en is te vaak onder de maat.’ Staat in het rapport ‘Burgerschapsonderwijs in een veranderende samenleving’. Het ministerie van OCW heeft in april 2022 een expertgroep van twaalf docenten, lerarenopleiders en onderzoekers gevraagd te advies te geven over de kwalificatie-eisen en de inspanningsverplichting voor burgerschap op het MBO. Er worden vier redenen genoemd om de huidige dimensies te herzien:

  • Een samenhangende visie ontbreekt (de reikwijdte is te breed);
  • Een deel van de kwalificatie-eisen schrijft opvattingen en gedrag van studenten voor;
  • De huidige kwalificatie-eisen bieden onvoldoende heldere doelen en vereisten;
  • De inspanningsverplichting leidt tot vrijblijvendheid.

Die vrijblijvendheid en het niet-structurele karakter verbeterd de betrokkenheid bij de samenleving van mbo’ers niet.

In het eerdergenoemde adviesrapport over burgerschap in het mbo worden de vijf huidige domeinen veranderd in nieuwe 4 thema’s:

  • Thema A: Verschil en gelijkwaardigheid; over de spanning tussen pluriformiteit en gelijkheid.
  • Thema B: Individu en groep; over de spanning tussen belangen van een individu en het collectief waarbij ook aandacht is voor solidariteit en sociale cohesie.
  • Thema C: Maatschappijvisies en maatschappelijke vraagstukken; over de verschillende manieren waarop mensen naar de wereld kijken en wat de consequenties daarvan zijn.
  • Thema D: Macht en besluitvorming; over de manieren waarop machtsverhoudingen en belangen een rol spelen bij invloed en besluitvorming in de samenleving.

Onder elk thema vallen 6 doelzinnen die het thema van verschillende kanten belicht voor de student.

Verder wordt een instellingsexamen verplicht voor het vak burgerschap. Dat kan een toets zijn maar een zeer passende manier is een portfolio.
Op deze manier krijgt burgerschap op het mbo meer gewicht en zal het dus ook serieuzer worden genomen door zowel studenten als docenten.

Dit is ook het moment voor Creathlon om de succesvolle vo-methode WHY door te ontwikkelen voor het mbo. Daarmee komt een antwoord op de vraag van diverse mbo- opleidingen om de WHY methode specifiek op de mbo-doelgroep te laten aansluiten.

Zoek je praktische handvatten om met de nieuwe kwalificatieeisen aan de slag te gaan? Ga naar lesmateriaal of boek een gastles of training.